top of page
Rogelio G. Mangahas

Rogelio G. Mangahas (9 May 1939 - 4 July 2018)

(Para sa mga rebolusyonaryong demonstrador 
na nabuwal sa karimlan ng Enero 30, 1970, 
sa Tulay ng Mendiola)

​

​

I
Bawat plakard ng dugo’y isang kasaysayan.
Isang kasaysayan sa loob ng mga kasaysayan.
Mga kasaysayan sa loob ng isang kasaysayan.
Kangina pa namimigat, kangina pa kumikinig
ang ating mga palad, wari’y mga
munting bungong may kutsilyong nakatarak.
Sa look ng kurdon,
tayo’y tila mga tupang halos katnig-katnig,
magkahiramang-hininga, magkapalitang-pawis.
Bawat ngiti’s duguang balahibo
ng isang martines na walang mahapunan.
May dilang namimigat sa pangil ng tigre,
may dilang kumikisig sa abo ng dahon,
may dilang tusuk-tusok ng tinik ng suha,
ay, kampilang bungi-bungi sa lalamunan
ng isang lalaking sumusuntok sa ulap
sa tanghaway ng unat na bato!

​

II
Sa labas: isang lura, isang pukol ang layo,
mata sa mata,
ano’t tila kumikisay ang mga bituing
nakatusok sa mga balikat? Mga ngiti’y
nakatahing paruparo sa pawisang mga manggas.
Kaytikas ng ating mga pastol.
Namimigat ang berdeng mga ulo,
ang huberong mga ulo, ang kuping mga ulo.
Nagsisipagningning ang mga batuta, baril,
kalasag, holster. Bakit mangangambang
maluray ng hangin? Mga leong
walang buntot naman ang ating mga pastol.

​

III
Hagupit ng hangin sa sanga,
hagupit ng sanga sa hangin!
Kumakalapak sa mga duguang plakard,
bumabarimbaw sa mga ulo natin.
Kumakalatik sa hubero, kuping, at berdeng
mga ulo—O, kumpas ng hinaing, ng pagtutol,
ng pagsumpa, habang yaong mga daho’y
sabay-sabay, sunod-sunod sa pagbagsak.
Ang hangi’y tumitiling papalayo,
Ang sangang nalagasa’y waring di na nakayuko.

​

IV


Itaas ang mga plakard, ang pulang watawat,


ang mga kartelon. Sa loob ng kurdon, sa loob.


Hayaan na munang humingalay ang Dayaming-


Bayani sa ilalim ng baog na puno.


Hintayin na munang matigib ng dighay


ang tiyan ng Kuweba. Hindi magtatagal,


sa paglabas ng Buwayang Maharlika


kasunod ang mga klerigong bangaw,


mga banal na uwak at buwitre: gisingin


ang Dayaming-Bayani, gisingin


at hayaang sabihing “Amigo
no

lo comas todo, dejame algo.”


At siya, sa gayon, ay ating


paligiran, ngitian, pagpugayan, sindihan!


Mga kababayan,


kung pagtitig sa atin ng Buwayang Maharlika


ay kumikislap-kislap sa luha ang kanyang


mga mata, habang nakanganga,


sinuman sa ati’y malayang mangarap,


mangarap ng muling paghimlay


sa sinapupunan ng ating ina;


sinuman sa ati’y malayang mag-alay,


mag-alay ng sarili, kapatid, magulang;


o magnasang makakita ng bungangang


walang dila, walang tonsil, walang pangil.


Kusutin ang diwa, mga kababayan,


kusutin, kusutin.

.     .     .

Mga Duguang Plakard

Rogelio G. Mangahas, or Koyang Roger to many friends and literary colleagues, was  a leading Filipino poet writing in the Tagalog language. He was one one of a triumvirate of young poets in the 60s (the other two were Lamberto E. Antonio and now national Artist Virgilio S. Almario, or Rio Alma) who spearheaded the 'second modernist movement' in Tagalog writing, after the first was started by Alejandro G. Abadilla with his poem "Ako ang Daigdig." This second modernist rising was distinct (as compared to those who wrote exclusively in English) in that they were schooled in the prevailing literary ideas of the decade, from New Criticism to Post-Strucutralism, while equipping themselves with mastery of the Filipino poetic tradition from Balagtas to the Propagandista to the Social Realism of First Quarter Storm and onwards. Mga Duguang Plakard is regarded as landmark poem of the activist era, with its pronouncedly literary and lyrical treatment of political themes. 

(For the revolutionary demonstrators

who fell in the night, January 30, 1970,

at Mendiola Bridge)

 

 

I

Each placard of blood is a history.

A history within histories.

Histories within a history.

Now heavy in our hands, our palms

Trembling, like tiny

Skulls impaled on knives.

Inside the cordons, 

We are like lambs barely keeping together,

Our breath and our sweat intermingling.

Each smile a bloody feather

From a martin unable to roost in the dusk.

There is a tongue heavy between a tiger’s fangs,

There is a tongue preening on the ash of leaves,

There is a tongue pierced by thorns of citrus,

Alas, chipped blade of kampilan on the throat

Of a man banging his fists against the clouds

On the isthmusof the flat stone!

 

II

Outside: it is a spitting distance

Between pairs of eyes, eye to eye.

So why do the stars pinned

On shoulders seem in a dying spasm? Smiles

Are butterflies sewn on sweaty sleeves.

Oh, our shepherds are bolt-upright manly.

The green heads are weighty, 

The spotted, speckled heads, the pinched heads.

The nightstick, the gun, the shield and holster

Are all a-sparkle. Why worry that the wind

Might rip them into shreds? Lions

With tails between their legs, our shepherds.

 

III

Wind whipping the branches,

Branches whipping the wind! 

The bloody placards flap and flutter, 

Slap and batter our heads. 

They flick against the spotted, speckled heads,

Pinched, green heads—O, the beat of plaint and protest,

Curse and condemnation, as the leaves

Fall, in clumps, one after the other.

The wind wails into the distance.

The shorn branch isn’t bowed anymore.

​

​

​

(Sipi)

Placards of Blood

(Excerpt)

IMAGE courtesy of Perfecto Martin

bottom of page